1
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی
2
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
چکیده
گیاهان علوفه‌ای مرسوم در کشاورزی عمدتاً تحمل به شوری بالایی ندارند و به همین جهت توسعه کشت آن‌ها در شرایطی که منابع آب لب‌شور و شور در اختیار هستند با محدودیت مواجه است. کشت آتریپلکس برای احیای مراتع و بیابان‌زدایی در ایران و جهان دارای سابقه‌ای طولانی می‌باشد. با این حال کشت آن با هدف تولید علوفه در سامانه‌های شورورزی وابسته به بررسی نیازهای زراعی‌کردن این گونه‌ها می‌باشد. در این مقاله به بررسی جنبه‌های زراعی کردن گیاه آتریپلکس به‌عنوان یک گزینه برای توسعه در سیستم‌های شورورزی پرداخته شده است. این جنبه‌ها شامل جمع‌آوری بذر و فرآوری اولیه آن، کاشت نهال در گلدان و انتقال آن به مزرعه، آبیاری، کوددهی، برداشت، تحمل به شوری و میزان تولید در شرایط شور، ارزش غذایی و پیش‌بینی تأثیر آبیاری با آب شور بر شوری خاک در مناطق تحت کشت آتریپلکس می‌باشد. بر اساس این مطالعه، آتریپلکس گیاهی امیدبخش برای تولید علوفه در شرایط شور و بسیارشور می‌باشد. هم‌چنین، استفاده از روش‌های به‌زراعی می‌تواند میزان تولید علوفه و پایداری تولید را افزایش دهد و توجه به ترکیبات موجود در علوفه باعث افزایش بهره‌وری این محصول در جیره غذایی دام شود.
توکلی، ح. و احمدنژاد، ح. (1381). اهمیت مراتع آتریپلکس-درمنه از نظر تأمین نیاز غذایی دامها.تحقیقات مرتع و بیابان ایران, 9(3), 861-870.
راد، م.ه. (1397). نیاز آبی برخی از گونه‌های مورد استفاده در جنگل‌کاری مناطق خشک و نیمه خشک.طبیعت ایران, 3(4), 40-47.
کاشکی، و. (1379). تعیین ارزش غذایی چند گونه آتریپلکس به روش invivo در گوسفند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم دامی. دانشکده کشاورزی. دانشگاه فردوسی مشهد.
هاشمی‌نژاد، ی. و بشارت ن. (1396). ضد شوری یا ضد سدیم؟ (دستورالعمل محاسبه نیاز آبشویی و نیاز گچی). نشر آموزش کشاورزی. کرج. ایران.
Alotibi, M. M., AL-Huqail, A. A., Ghoneim, A. M., & Eissa, M. A. (2023). Seasonal Variations in Yield and Biochemical Composition of the Mediterranean Saltbush (Atriplex halimus) Under Saline Agriculture in Semi-Arid Regions. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 1-11.
Amiraslani, F., & Dragovich, D. (2011). Combating desertification in Iran over the last 50 years: an overview of changing approaches. Journal of Environmental Management, 92(1), 1-13.
(2006). The National Action Program to Combat Desertification and Mitigate the Effects of Drought of Islamic Republic of Iran. Forest, Range and Watershed Management Organization.
Glenn, E. P., Nelson, S. G., Ambrose, B., Martinez, R., Soliz, D., Pabendinskas, V., & Hultine, K. (2012). Comparison of salinity tolerance of three Atriplex spp. in well-watered and drying soils. Environmental and Experimental Botany, 83, 62-72.
Kafi, M., and Salehi, M. (2019). Potentially domesticable chenopodiaceae halophytes of Iran. Sabkha ecosystems: Volume VI: Asia/Pacific, 269-288.
Koocheki, A. (2000). Potential of saltbush (Atriplex spp.) as a fodder shrub for the arid lands of Iran. Fodder shrub development in arid and semiarid zones, 1, 178-183.
Ma, D., He, Z., Bai, X., Wang, W., Zhao, P., Lin, P., & Zhou, H. (2022). Atriplex canescens, a valuable plant in soil rehabilitation and forage production. A review. Science of The Total Environment, 804, 150287.
Nadaf, S. K., Al-Khamisi, S. A., AI-Lawati, A. H., Ibrahim, Y. M., & EI-Hag, M. G. (1999). Productivity of saltbush (Atriplex) species under saline soil and water conditions in Oman. Journal of Agricultural and Marine Sciences [JAMS], 4(2), 41-46.
Nedjimi, B. (2023). Seasonal Assessment of some Potentially Toxic Elements with Possible Animal Health Risks in Atriplex canescens (Pursh) Nutt. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 110(1), 31.
Soliz, D., Glenn, E. P., Seaman, R., Yoklic, M., Nelson, S. G., & Brown, P. (2011). Water consumption, irrigation efficiency and nutritional value of Atriplex lentiformis grown on reverse osmosis brine in a desert irrigation district. Agriculture, ecosystems & environment, 140(3-4), 473-483.
Torknejad, A., and Koocheki, A. (2000). Economic aspect of four wing saltbush (Atriplex canescens) in Iran. In fodder shrub development in arid and semi-arid zones. Proceedings of the Workshop on native and exotic fodder shrubs in arid and semi-arid zones(Vol. 27, pp. 184-186).
Ungar, I.A. and M.A. Khan. (2001). Effect of Bracteoles on Seed Germination and Dispersal of Two Species of Atriplex. Annals of Botany 87: 233-239
Van Niekerk, W. A., Sparks, C. F., Rethman, N. F. G., & Coertze, R. J. (2004). Mineral composition of certain Atriplex species and Cassia sturtii. South African Journal of Animal Science, 34(5), 105-107.
Watson, M. C., & O'Leary, J. W. (1993). Performance of Atriplex species in the San Joaquin Valley, California, under irrigation and with mechanical harvests. Agriculture, ecosystems & environment, 43(3-4), 255-266.
Watson, M. C., O’Leary, J. W., & Glenn, E. P. (1987). Evaluation of Atriplex lentiformis (Torr.) S. Wats. and Atriplex nummularia as irrigated forage crops. Journal of Arid Environments, 13(3), 293-303.
)