بررسی جایگاه حفاظتی گونه‌های انحصاری خانواده اسفناج (Chenopodiaceae) در استان یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

2 استاد، بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

باتوجه به گسترش مناطق شور در کشور، استفاده از گیاهان خانواده اسفناج که توانایی زیست در این نوع از رویشگاه‌ها را دارند دارای اهمیت بسزایی هستند. با توجه به اهمیت حفظ گونه‌های انحصاری و استفاده از آنها جهت احیای مراتع، تعیین جایگاه حفاظتی این گونه‌ها ضروری به نظر می‌رسد. در استان یزد 4 گونه گیاه چندساله از خانواده اسفناج با اسامی علمی Anabasis calcarea (Sharif & Aellen) Bokhari & Wendelbo ، Halothamnus auriculus (Moq.) Botsch. var. kermanensis.، Salsola abarghuensis Assadi و Salsola yazdiana Assadi در مناطق مختلف پراکنش دارند. جایگاه حفاظتی این گونه‌ها بر اساس شیوه نامه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت تعیین شد. سطح تحت اشغال گونه‌ها با اندازه‌گیری میدانی در رویشگاه‌هابه ترتیب، 2/1، 3/1، 2/8 و 203/3 کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این مطالعه، 3 گونه‌ اول در بحران انقراض و گونه چهارم آسیب پذیر می‌باشند. مشاهدات صحرایی نشان داد فقدان مدیریت و بهره‌برداری نامناسب مانند رعایت نشدن فصل چرا و تخریب رویشگاه از عوامل اصلی تهدید کننده این گونه‌های کمیاب به شمار می‌روند. اعلام رویشگاه حفاظت شده در محدوده حضور گونه، جمع‌آوری بذر گیاه و نگهداری در بانک ژن منابع طبیعی و پژوهش در زمینه احیای گونه در رویشگاه اصلی یا کاشت آن در باغ‌های گیاه‌شناسی ایران ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات