استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
چکیده
استان خوزستان به عنوان بزرگترین تولید کننده گندم در کشور در دهه‌های اخیر با مشکل کاهش کمی و کیفی منابع آب موجود برای کاشت این محصول استراتژیک روبرو شده است. همچنین استفاده از روش‌های سنتی کاشت و بهره‌برداری و مدیریت غیر اصولی منابع آب و خاک، هر ساله در اراضی تحت کشت گندم جنوب استان خوزستان باعث افزایش سطح شوری اراضی و کاهش عملکرد و تولید کشاورزان شده است. تغییر روش های سنتی مدیریت و کاشت گندم می تواند منجر به کاهش این مشکلات و حفظ پایداری تولید شود. بنابراین در پژوهش حاضر، روش‌های مختلف آبیاری و کاشت و اثرات آن‌ها بر عملکرد گندم در اراضی شور بررسی شده است. بر اساس نتایج، در صورت کاربرد مدیریت کاشت پخشی و سپس ایجاد جوی و پشته و آّبیاری تمام جویچه‌ها، میانگین عملکرد تا 45 درصد نسبت به روش سنتی کاشت کرتی و آبیاری غرقابی افزایش می‌یابد. علاوه بر این، تغییر شیوه آبیاری و کاشت به کشت دستی پشته‌ها و آبیاری جویچه‌ها بصورت یک‌درمیان متغیر، علاوه بر صرفه‌جویی 50 درصدی در مصرف آب، میانگین عملکرد را نیز تا بیش از 45 درصد بهبود می‌بخشد. بنابراین، در شرایط اقلیمی مشابه با دشت خوزستان و در اراضی شور، جهت زراعت گندم، تغییر روش کاشت کرتی و آبیاری غرقابی (روش مرسوم در منطقه) به روش کشت پشته‌ای با استقرار بذور در دو شیب پشته و محل داغ آب و آبیاری یک درمیان جوی‌ها در هر نوبت آبیاری، به خصوص در شرایط کم آبی به دلیل افزایش کارآیی مصرف آب توصیه می‌گردد.
)